Robotik cerrahinin başlangıç ve gelişimine bakacak olursak; ilk olarak uzayda çalışan astronotların dünyadaki bir cerrah tarafından uzaktan kumanda ile ameliyat edilmesi düşüncesi sonucu, ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi tarafından yapılan çalışmalar neticesinde ortaya çıkmıştır.

Robotik Cerrahi ilk olarak 1994’te kardiyovasküler cerrahi alanında kullanılmaya başlandı. Ancak en yaygın kullanım alanı üroloji ameliyatları oldu. 2001 yılından bu yana tüm dünyada en fazla prostat kanseri cerrahisinde kullanılan da Vinci; böbrek, mesane ve testis kanserlerinde de kullanılmaktadır.

‘Da Vinci Robotik Cerrahi’ tekniği, tümüyle robota bağlı bir cerrahi uygulama değildir. İster açık, ister laparoskopik isterse de robotik yöntemlerle yapılan ameliyatlar söz konusu olduğunda ameliyat başarısında cerrahi ekibin tecrübesi en önemli faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. En son teknolojik sistemlerin ehil olmayan ellerde kullanımı bazen bir kişinin hayatını kâbusa çevirebilir. Bunun için ameliyata karar verme süreçlerinde teknolojik alt yapı kadar tecrübeyi de mutlaka göz önünde bulundurmalıyız.

Robotik Cerrahi nedir?

Bugün Dünya’da yaklaşık ona yakın, geliştirme süreçleri devam eden veya tamamlanmış robotik cerrahi sistemleri olsa da, şu anda ruhsatlı bir şekilde hastaları ameliyat etmek için kullandığımız onaylı tek bir robotik cerrahi sistem bulunmaktadır.

Robotik cerrahi sistemi temelde 3 parçadan oluşmaktadır. Bu robotik sistem tüm dünyada da Vinci Robotik Cerrahi sistemi olarak bilinmektedir. Birinci parça, aynı laparoskopideki gibi hasta üzerinde 8’er mm ‘lik delikler açıldıktan sonra port adını verdiğimiz kanallara takılan robot kollarıdır. İkinci parça kamera ve üzerinde elektronik sistemlerin bulunduğu kısımdır. 3. parça ise konsol olarak tabir edilen ve robot kollarının cerrah tarafından yönetildiği kısımdır. Ameliyatı gerçekleştirecek olan cerrah konsolda oturarak hasta içerisindeki robot kollarınının kontrolünü sağlar. Cerrah konsolda robot kollarına yapmak istediği hareketleri aktararak operasyonu gerçekleştirir.

Robotik Cerrahi Hangi Ameliyatlarda Kullanılır?

Başta üroloji olmak üzere, kadın doğum, kulak-burun boğaz, genel cerrahi, göğüs cerrahisi ve kalp-damar cerrahi branşlarında kullanılmaktadır. Tüm dünyada en yaygın kullanıldığı alan ise üroloji hastalıkların cerrahi tedavisidir. Özellikle prostat kanserinin tedavisinde çok yaygın olarak kullanılır. ABD’ de prostat kanseri ameliyatlarının yaklaşık % 90’ı robotik olarak gerçekleştirilmektedir. Robotik cerrahi ile ürolojide uygulanan başlıca ameliyatlar; radikal prostatektomi, radikal sistektomi, radikal nefrektomi, parsiyel nefrektomi, radikal nefroüreterektomi, piyeloplasti, böbrek nakli, adrenalektomi, sakrokolpopeksi, prostat adenome tomisi, retroperitoneal lenf modu direksiyonu, rekonstruktif cerrahiler ( yapay mesane, üreteroneosistostomi, mesane augmen-tasyonu, vs…)

Robotik Cerrahinin Avantajları Nelerdir?

Robotik cerrahi, ameliyatı gerçekleştiren doktora yüksek hareket kabiliyeti, yüksek oranlarda hassasiyet ve esneklik kazandıran bir güncel kapalı cerrahi prosedürüdür.

Hasta için;

• Kozmetik açıdan daha iyi bir görünüm elde edilir.
• Daha az kanama olur. Geleneksel açık cerrahi ile karşılaştırıldığında ameliyat sırasında az kan kaybı olmaktadır. Ameliyat öncesi kan hazırlığı gerekmez.
• Daha az ağrı olmaktadır. Hastanede kalış döneminde ve hastaneden çıktıktan sonra da az oranda ağrı kesici kullanımına gerek olmaktadır. Zira hastalar ağrı hissetmezler.
• Robotik cerrahi ile iyileşme süresi hızlıdır, hastanın ameliyat sonrasında ayağa kalkma süresi kısalır. Robotik Cerrahi sonrası hastanede kalış süresi kısalmaktadır. Yaklaşık hastaların %90’ı da Vinci Robotik Cerrahi ile ameliyat sonrası ya da 3. haftada rutin çalışmalarına geri dönmektedir.
• Açık ameliyatlarda görülebilen kesi yeri fıtıklaşmaları, kesi yeri dikişlerinin açılması ve yeniden ameliyat olma riskleri de ortadan kalkar.
• Prostat kanseri cerrahilerinden sonra genellikle cerrahiden sonraki ilk hafta içinde (yaklaşık 4 ya da 6 gün sonra) idrar yoluna yerleştirilen sonda alınmaktadır. Açık cerrahide bu süre genellikle 14 -21 gün arasında değişmektedir.

Cerrah için; 

• Üç boyutlu yüksek çözünürlüklü görüntü sağlamaktadır. Ameliyat bölgesi ve anatomik yapılar daha net ve yüksek kalitede görülmektedir. Böylelikle ameliyat başarısı artar ve çevre dokulara zarar daha az olur.
• Küçük ve ince, 7 eksende serbest hareket etme özelliğine sahip olan robotik kollar titreme olmadan insan bileğini taklit ederek 540 derecede dönme kabiliyetine sahiptir. En dar ve derin yerlerde çalışma imkânı verir. Ameliyatın daha kolay ve etkili olarak yapılabilmesini sağlar. Zorlu ve karmaşık cerrahilerin yapılmasına olanak verir.
• 10-12 kat büyütülmüş görüntü sayesinde gerçek derinlik algısı ile çalışılabilmektedir.
• Floresan görüntü yeteneği ile gerçek zamanlı görüntüler elde edilmektedir
• Hasta konsolunda bulunan 4 koldan herhangi birine kameranın takılabilmesi sayesinde her bölgeye kolaylıkla ulaşılabilmektedir
• Robot kollar üstün hareket özelliklerine sahiptir, titreme riski olmamaktadır
• Cihazın kurulumu dolayısı ile hastaya her açıdan yaklaşılabilir
• Cihaz kollarının inceliği ve esnek port yerleşimiyle uzak noktalara da erişilebilmektedir
• Lazer hedefleme sistemi ile ameliyat en uygun pozisyonda gerçekleştirilebilmektedir.